کیفیت آب دریاچه‌ی وینیپگ به لطف یک شبکه دیجیتال که شهروندان و شرکای حوضه را درگیر می‌کند تا نمونه‌های آب را در بیش از 160 سایت تعیین شده جذب کنند، دائماً کنترل می شود.
در یک روز گرم تابستانی به ساحل دریاچه‌ی وینیپگ بروید. احساس می‌کنید که یک روز عالی را در اقیانوس تجربه می‌کنید. آب در هر جهت جاری است، مرغ‌های دریایی بالای سرتان پرواز می‌کنند و کودکان بر روی ماسه‌های سفید داغ ساحل مشغول بازی و دویدن هستند.
اگر محیط 1750 کیلومتری یازدهمین دریایچه‌ی آب شیرین جهان از نظر اندازه را طی کنید، می‌توانید جنگل‌های بکر و دست نخورده‌ی تایگا، صخره‌های سنگ آهکی، جزایر بی‌نظیر، مرداب‌ها و حیات وحش متنوعی شامل باکلان، پلیکان، ماهی قزل‌آلا و ماهیان خاویاری را ببینید.
اما دریاچه‌ی وینیپگ مشکلی نیز دارد. مقادیر اضافی فسفر وارد شده به دریاچه ناشی از روان‌آب‌های کشاورزی، فاضلاب تصفیه‌نشده و دیگر منابع در سرتاسر حوضهی آبی، منجر به شکوفه زدن جلبک‌ها می‌شود.
اندازه و فراوانی این شکوفه‌ها در چندین دهه‌ی گذشته رشد داشته است که به صورت بالقوه برای انسان و حیوانات سمی است، ساحل‌ها را آلوده می‌کند، کیفیت آب را پایین می‌آورد و تأثیر منفی بر روی صنایع و جوامع کنار دریاچه می‌گذارد.
دریاچه‌ی وینیپگ دچار بدنامی شده است، و این به دلیل وجود همین جلبک‌های سبز و آبی و همچنین دریافت عنوان مشکوک «دریاچه‌ی تهدید شده‌ی سال» توسط Global Nature Fund در سال 2013، است.
بازگرداندن سلامتی به دریاچه وینیپگ
بنیاد دریاچه‌ی وینیپگ (LWF)[1]، یک NGO محیط زیستی است که از تغییرات و اقدامات مناسب برای سلامتی دریاچه و حوضهی آن پشتیبانی می‌کند. یکی از راه‌های LWF برای انجام این مأموریت، تسهیل اجرای شبکه LWCBMN[2] (سیستم نظارت طولانی مدت بر فسفر که شهروندان و شرکای حوضه را درگیر می‌کند تا نمونه‌های آب را در بیش از 160 سایت تعیین شده در سرتاسر حوضهی آبی دریاچه جمع‌آوری کنند) است.
نمونه‌های آب جمع شده در یک آزمیشگاه در وینیپگ بررسی می‌شوند. پس از تحلیل و ارزیابی مقدار فسفر در DataStream دریاچه‌ی وینیپگ بارگذاری و منتشر می‌شود.
هاب دسترسی آزاد که توسط بنیاد گوردون راه اندازی و اداره می‌شود و با LWF همکاری می‌کند، به هر کسی – از جمله خوانندگان این مقاله – اجازه می‌دهد تا سیستم را بررسی کرده و تمام داده‌های مربوط به آب که توسط دانشمندان و داوطلبان ساکن اطراف دریاچه وینیپگ آپلود شده اند را مشاهده کنند.
علاوه بر این، محققان و تحلیل گرانی که توانایی تأثیرگذاری بر سیاست‌ها را دارند، می‌توانند به مجموعه‌ی کامل داده‌های مربوط به کیفیت آب دسترسی پیدا کرده و آنها را دانلود کنند تا به آنها کمک کند مشکلاتی همچون شناسایی منبع فسفر ورودی به دریاچه را بررسی کنند. این موضوع فرصتی را ایجاد می‌کند تا اقداماتی اجرایی شوند که بیشترین تأثیر را بر روی سلامت دریاچه‌ی وینیپگ دارند.
استفاده از بلاک‌چین برای اعتمادسازی
به عقیده‌ی بسیاری از دانشمندان حوزه‌ی آب، اشتراک آزاد اطلاعات همچنان یک ایده‌ی جدید است و این موضوع خیلی عجیب نیست که آنها نسبت به بارگذاری اطلاعات در سیستمی که همه به آن دسترسی دارند، نگران باشند. چگونه Datastream می‌تواند از تمامیت و یکپارچگی مجموعه‌ی داده‌ها اطمینان حاصل کند؟
در سال 2017، بانک‌های کانادا و آمریکا برای ردیابی تبادلات مالی بین خودشان، بلاک‌چین را مورد آزمایش قرار دادند. کارمندان آمریکا فهمیدند که فرصتی وجود دارد که از این دانش برای کمک به ساختن سیاره‌ای سالم‌تر استفاده شود. از طریق این اقدام نوآورانه‌ی RBC Tech for Nature، RBC همکاری خود با DataStream را آغاز کرد تا از مزایای بلاک‌چین برای این سیستم داده‌ای رو به رشد بهره‌مند شود.
به زبان ساده، بلاک چین، یک رکورد غیرمتمرکز از معاملات دیجیتال است که به یک جمعیت خاص اجازه می‌دهد که ببیند چه کسی اطلاعات را به یک زنجیره اضافه می‌کند. می‌توانید ببینید که دقیقاً در چه وقت و زمانی این تغییرات انجام شده‌اند و چه کسی آنها را اعمال کرده است و اگر بخواهید به نسخه‌ی اصلی برگردید چه؟
آسان است. می‌توانید.
عملکرد بلاک‌چین همیشه به یک شکل است: اگر یک مجموعه‌ی داده حاوی اطلاعاتی باشد که توسط سازنده اصلی بارگذاری نشده است، می تواند به سرعت آن را شناسایی، هدف گذاری و آدرس‌دهی نماید. توسعه و اجرای این تکنولوژی طبق گفته‌ی کارولین دوبوآ مدیر اجرایی برنامه‌ی آب در بنیاد گوردون، یک فرصت اساسی برای رشد و بلوغ زیرساخت DataStream است و آن را به مرحله‌ی جدیدی می‌رساند.
به راحتی می‌توان گفت که بسیاری از دانشمندان و گروه‌های نظارتی اکنون از بارگذاری داده‌های خود در این سیستم خوشحال هستند. بیش از 3 میلیون مشاهده‌ی منحصر به فرد توسط بیش از 120 سازمان در بیش از 7000 سایت از زمان راه اندازی رسمی اولین مرکز DataStream در محدوده‌ی شمال غربی در سال 2016 بارگذاری شده است.
(بنیاد گوردون دارای سه سیستم DataStream با شرکای منطقه‌ای در حوضه‌های رودخانه‌ی مکنزی، دریاچه‌ی وینیپگ و آتلانتیک کانادا است و سریعاً در حال رشد هستند.)
آینده‌ی روشن تر برای آب کانادا
با جمع‌آوری داده‌های مربوط به آب در یک بخش،DataStream در حال حاضر تصویر بهتری از سلامت آب شیرین و پایه‌ی محکم‌تری را برای محققان و سیاست‌گذاران فراهم می‌کند تا براساس تصمیمات آگاهانه عمل کنند.
به عنوان مثال، ارزیابی‌های WWF[3] کانادا از سلامت حوضهی آبی می‌تواند مبتنی بر تنوع بیشتری از داده‌ها داشته باشد، که این به دلیل وجود Datastream است. طبق گزارش سال 2017 آنها، برای اکثر حوضه‌های آبی کانادا اطلاعات کافی جهت ارزیابی کیفیت آب وجود نداشت، اما این در حال تغییر است.
بر اساس آخرین گزارشی در سال 2020 منتشر شد، هنوز خلأ‌های بزرگی در اطلاعات آبی کشور وجود دارد. اما بدلیل وجود DataStream، WWF کانادا توانست به داده‌هایی دسترسی پیدا کند که پیش از این هرگز بدست نمی‌آمدند، مانند داده‌هایی که از مجامع First Nations در حوضچه‌ی رودخانه‌ی مکنزی بدست آمد. با توجه به سرعت رشد DataStream، این امر بسیار محتمل است که گزارش WWF در سال 2023 همراه با جزئیات بیشتری باشد و تحلیل آن ساده‌تر باشد. همچنین در اطلاع‌رسانی سیاست‌هایی که آب‌های کانادا را به جایگاهی امن، سالم و محافظت شده هدایت کنند، مؤثرتر خواهد بود.
[1] Lake Winnipeg Foundation
[2] Lake Winnipeg Community-Based Monitoring Network
[3] World Wide Fund for Nature
شما هم می‌توانید عضو شبکه اختصاصی اعضای انجمن بازرگانی ایران و کانادا باشید
