انرژی (هنوز) هم اهمیت دارد

در یک سالی که طرح اهمیت انرژی (Energy Matters) منتشر شده، برآیند از اختیارات کانادا برای توسعه‌ی بخش انرژی در دهه ۲۰۲۰ تا کنون به شرح زیر است:

• سرمایه گذاران بین المللی همچنان در حال خروج از سرمایه گذاری‌های مرتبط با ماسه های نفتی هستند.
• میزان سرمایه گذاری ثابت  در بخش نفت و گاز ۱۵ درصد کمتر از نرخ آن درسال ۲۰۱۶ است.
• پروژه های اصلی خط  لوله غرق در تأخیرهای  پی در پی هستند.
• اجماع  و هم آرائی ملی در زمینه توسعه منابع انرژی کماکان دست نیافتنی است. 
• همچنان  ۳/۴  از انرژی مصرفی  کانادایی‌ها  در سال ۲۰۳۰  را سوخت های فسیلی تشکیل خواهند داد.
• رشد تقاضای انرژی در سطح جهانی،  فرصت‌هایی را برای تولیدکنندگان کانادایی ایجاد خواهد کرد.

ساخت و توسعه  خط لوله ترانس مونتن (Trans Mountain) که مدت‌ها به تأخیر افتاده بود، پس از برطرف ساختن برخی از موانع نظارتی، در ماه آگوست مجدداً آغاز شد. تمام  شور و اشتیاقی که راه اندازی مجدد این پروژه ممکن بود  در صنعت نفت ایجاد کند، با تصویب لایحه C-69، که باعث تجدید ساختار  فرآیند  بازدید  نظارتی  فدرال  برای  پروژه های بزرگ زیرساختی  می‌شود، تعدیل گشت  و به گفته  برخی از فعالین این صنعت، این لایحه  موافقت  با  ظرفیت اضافی  خط لوله  را دشوارتر خواهد کرد  و محدودیت های تولیدی که  توسط  دولت  آلبرتا برای حمایت از قیمت نفت خام سنگین ایجاد شده بود، همچنان پابرجا است.

عصبانیت و نا امیدی کانادای غربی از تحولاتی که رشد صنعت نفت و گاز کانادا را مختل کرده است، در انتخابات  فدرال ۲۱ اکتبر آشکار شد. لیبرال‌های حاکم  موفق نشدند که حتی یک نماینده  از آلبرتا یا ساسکاچوان را انتخاب کنند، در حالی که احزاب مخالف با ظرفیت اضافی خطوط  لوله، حمایت  و پشتیبانی انتخاباتی قدرتمندی را از سایر نقاط  دریافت کردند. در میان این اختلافات، نظرسنجی اخیر نانوس (Nanos) نشان داد که تقریبا نیمی از کانادایی‌ها معتقدند که کشور در زمینه ایجاد یک چشم انداز مشترک و بلند مدت در حوزه انرژی، عملکردی ضعیف یا بسیار ضعیف دارد. ۸۰ درصد از افراد فکر می‌کنند که بخش نفت و گاز کانادا در صورت انجام فعالیت هایش به شیوه ای مسئولانه تر در برابر محیط زیست، می تواند ایفاگر نقش مهمی باشد.

 طرح اهمیت انرژی (Energy Matters) بر پتانسیل کانادا برای باقی ماندن به عنوان یکی از  تامین کننده های اصلی نفت و گاز تاکید می کند. با کمک این طرح، زیرساخت های جدیدی برای استفاده از بازارهای سریع الرشد به کار گرفته خواهند شد و دامنه صادرات به کشورهایی به جز ایالات متحده افزایش خواهد یافت.

مزایای این امر شامل رشد اقتصادی قدرتمند تر، مشاغل بیشتر و بازده بیشتر حق امتیاز برای حمایت  از طرحِ  حرکت به  سوی  انرژی پاک تر، می شود. هزینه‌های ناشی از این امر افزایش  میزان تولید گازهای گلخانه ای داخلی و با چالش روبرو کردن  اهداف عالی و بلند پایه  اتاوا در زمینه  کاهش تولید این گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۳۰،  خواهد بود.

عرضه و تقاضای انرژی در سطح جهانی

چشم انداز بین المللی اداره اطلاعات انرژی  (EIA) در  سال ۲۰۱۹ بار دیگر بر دو موضوع اصلی تاکید خواهد کرد : تقاضای انرژی در سطح جهانی در حال افزایش است  و مخلوط انرژی،  پاک تر خواهد شد. “مخلوط انرژی” به ترکیبی از منابع مختلف انرژی اولیه مورد استفاده برای تأمین نیازهای انرژی در یک منطقه جغرافیایی مشخص گفته می شود. این شامل سوخت های فسیلی (نفت، گاز طبیعی و ذغال سنگ)، انرژی هسته ای و بسیاری از منابع انرژی تجدید پذیر (چوب و سایر انرژی های زیستی ، آبی ، بادی ، خورشیدی و زمین گرمایی) است.  انتظار می رود که  تقاضا برای انرژی های  هسته ای و تجدید پذیر در دهه آینده  ۳۷ درصد افزایش یابد و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۱/۴ از انرژی مصرفی را این دو گروه از انرژی تشکیل خواهند داد. این رقم  از پیش بینی ۲۱ درصدی در چشم انداز اداره اطلاعات انرژی (EIA) در سال ۲۰۱۷ بیشتر است. همچنین حرکت به  سمت  منابع  تجدید پذیر در مناطق مختلف مشهود خواهد بود.

در حالی که میزان مصرف انرژی  پاک در حال افزایش است، اما تقاضا برای سوخت های فسیلی همچنان از بین نرفته است. انتظار می رود که  تقاضای جهانی نفت  بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰، به اندازه  ۳.۶ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. تمام این حجم رشد، از  تقاضای بالای کشورهایی که عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)  نیستند حاصل می شود؛ اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه  آسیا به تنهایی  نیاز دارند که  عرضه  شان را به ۴.۶  میلیون بشکه نفت در روز برسانند که این معادل  کل حجم  تولیدی  کانادا  در سال اخیر است. پیش بینی می شود که  تقاضای نفت ایالات متحده، که در حال حاضر مقصد ۹۶ درصد از صادرات نفت کانادا است، روندی رو به کاهش را طی کند.

تولید گاز طبیعی همچنین شاهد رشدی سالم خواهد بود، و انتظار می رود که  تقاضای جهانی آن در دهه آینده ۱۰ درصد افزایش یابد، این به معنای ۳۶.۶ میلیارد فوت مکعب  تولید اضافی  در روز است که بیش از دو برابر میزان تولید فعلی کانادا را نشان می دهد. همانند نفت، افزایش تقاضا برای گاز طبیعی نیز  بیشتر در بازارهای نو ظهور متمرکز است، هرچند انتظار می رود برخی از اقتصادهای پیشرفته (به ویژه ایالات متحده) نیز مصرفشان را افزایش دهند.

معمولا  رشد عرضه  از طریق چند تولید کننده اصلی حاصل خواهد شد. اداره اطلاعات انرژی (EIA) پیشبینی می‌کند که اکثریت رشد تمام عرضه  نفت خام از طریق  اوپک  و ایالات متحده حاصل  شود. این کشورها شاهد رشد چشمگیر تولید گاز طبیعی نیز خواهند بود و علاوه بر آنها  آفریقا و روسیه نیز در این رشد نقش خواهند داشت. افزایش محموله های گاز طبیعی مایع ( LNG ) به معنای جهانی تر شدن بازارهای گاز طبیعی است.

• توتال با کاهش چشم‌انداز نفتی خود، ۸ میلیارد دلار را از دست داد

عرضه  و تقاضای انرژی در کانادا

انتظار می رود که همچون سایر اقتصادهای پیشرفته دنیا، مصرف انرژی در کانادا طی دهه آینده رشدی متوسط  را دنبال کند. آخرین پیش بینی‌های سازمان تنظیم کننده انرژی کانادا (CER) نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میزان تقاضای انرژی در داخل کشور فقط ۳ درصد افزایش خواهد یافت. انتظار می‌رود که کانادا در بازه مواجهه  با اوج میزان تقاضا در سال ۲۰۲۳، میزان مصرف فرآورده های نفتی تصفیه شده را  کمی کاهش دهد. اما پیشبینی می‌شود که گاز طبیعی، سریع ترین منبع رشد انرژی در کشور باشد. این بدان معناست که همچنان ۳/۴  از انرژی مصرفی در سال ۲۰۳۰ از سوخت های فسیلی تامین می‌شود. همچنین  تقاضا برای انرژی برق آبی و سایر انرژی های تجدیدپذیر با سرعت بالایی رشد خواهد کرد، و این در حالی است که احتمالاً منحنی استفاده از انرژی هسته ای خط راست  و مسطحی  را طی کند.

فرصت های اصلی رشد و توسعه  را باید  درخارج از کشور جستجو کرد. یکی از بلند پروازی‌های کانادا این است  که در نظر دارد تکنولوژی های مرتبط  با  انرژی های تجدیدپذیر را به بازارهای دیگر صادر کند و با پرداختن به انتقال انرژی پاک به کشورهایی که  بیشترین  رشد تقاضا  دارند، به آنها کمک کند. در این زمینه  پیشرفت هایی نیز حاصل شده است، برای مثال  کانادا در سال ۲۰۱۷  بیش از ۱۲ میلیارد دلار محصولات  و خدمات زیست محیطی و فناوری پاک به کشورهای دیگر صادر کرده است که رقم آن نسبت به  یک دهه  قبل ۵۰ درصد افزایش یافته است. اما کانادا  نمی تواند  پتانسیل  خود برای صادرات انرژی و نه  فقط  فناوری انرژی را نادیده بگیرد. همانطور که در طرح اهمیت انرژی (Energy Matters) درباره آن گفتیم، کانادا می تواند به گروه صادرکنندگان سنگین وزن جهان در زمینه تهیه نفت و گاز بیشتر برای بازارهایی سریع الرشد بپیوندد. کانادا چهارمین تولید کننده بزرگ چه درتولید نفت خام و چه درتولید گاز طبیعی  در جهان است. تولیدات نفتی در هر دو سال گذشته  9  درصد رشد کرده است  و در سال 2018 این رقم  به رکورد 4.6 میلیون بشکه  در روز رسید. در عین حال، تولیدات گاز طبیعی  در سال گذشته ۵ درصد افزایش یافته و برای اولین بار در یک دهه گذشته از مرز ۱۶ میلیارد فوت مکعب در یک روزعبور کرده است.

 رشد مصرف مایعات نفتی و گاز طبیعی کانادا بین سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰

رشد تولیدات، به ویژه در بخش  نفت، به طور فزاینده ای در حال پیشروی از محدودیت های ظرفیت صادرات است.  جا به جایی نفت خام توسط راه آهن و خط ۳ انبریج (Enbridge) باعث می‌شود که کمی خیالمان راحت تر شود. اما صادرکنندگان برای رسیدن به ظرفیت اضافی خط لوله ترانس مونتن (Trans Mountain) حداقل باید تا اواسط سال ۲۰۲۲ منتظر بمانند. ما همچنان پیش بینی می کنیم  که تولید نفت کانادا طی سال‌های آینده، با افزایش طرح ها و پروژه های پیش بینی نشده و تکمیل مراحل توسعه، روندی رو به رشد را طی کند. با این وجود ما انتظار نداریم که بار دیگر در زمینه رشد تولیداتمان، با آنچه که در دو سال گذشته تجربه کرده‌ایم، مواجه شویم. عدم اطمینان و بلاتکلیفی نسبت به مقررات و مشکلات مداوم حمل و نقل باعث شده است که احتمالاً شاهد رشد تولید وسرمایه گذاری در سناریو پیشنهادی طرح اهمیت انرژی (Energy Matters) یا همان “رشد تهاجمی”،  نباشیم.

کانادا همچنین  در زمینه توسعه صادرات گاز طبیعی خود به آرامی در حال پیشرفت است. پروژه گاز طبیعی مایع (LNG) کانادا تا اواسط  دهه ۲۰۲۰ در دسترس و کاربردی نخواهد بود. در حالی که طی سال گذشته، دو مورد از پروژه‌های تکمیلی گاز طبیعی مایع (LNG) در روند تنظیم مقررات و اخذ مجوزهای لازم  تا حدودی پیش رفته‌اند، دو مورد از پروژه‌ها دیگر لغو شده‌اند. گاز طبیعی مایع (LNG) به کانادا کمک خواهد کرد تا صادراتش صرفا منوط  به ایالات متحده که خودش نیز به یک صادر کننده خالص گاز طبیعی تبدیل شده، نباشد و صادراتش را به کشورهای دیگر نیز  بسط  دهد. پیش بینی می‌شود که بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ صادرات خالص خط  لوله کانادا به ایالات متحده به ۱ میلیارد فوت مکعب در روز کاهش یابد. برای مقایسه، مرحله اول پروژه گاز طبیعی مایع (LNG) کانادا، تقریباً ۱.۷ میلیارد فوت مکعب در روز به ظرفیت صادرات کشور اضافه خواهد کرد. مرحله دوم احتمالی این پروژه که هنوز منتظر دریافت تصمیمات نهایی در زمینه سرمایه گذاری است، این ظرفیت را تقریبا دو برابر خواهد کرد  و به کانادا کمک می‌کند تا به سایر تولید کنندگان بزرگ جهانی  بپیوندد.

تولیدات صنعت نفت و گاز کانادا

انتشار گازهای گلخانه‌ای  (GHG )

همانطور که در طرح اهمیت انرژی (Energy Matters) به آن اشاره کردیم، افزایش تولیدات نفت و گاز کانادا برایمان هزینه‌هایی خواهد داشت. میزان گازهای گلخانه‌ای منتشر شده از بخش نفت و گاز کانادا در سال ۲۰۱۷  به ۷ میلیون تن رسیده بود، که کم و بیش علت عمده و اساسی این رقم افزایش یافته در زمینه انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح کشور می‌تواند مربوط به همین بخش باشد. در حالی که طی چند دهه گذشته  این بخش میزان انتشار به ازای هر بشکه را، علی الخصوص در زمینه ماسه های نفتی، به طور پیوسته کاهش داده است، برای جلوگیری از افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای همزمان با تولید، نیازمند دستاوردهای پربازده و اثربخش مداوم خواهیم بود. حتی در پیش بینی‌های ما در زمینه تولیدات پایه، به نظر می‌رسید که تولید گازهای گلخانه‌ای از بخش نفت و گاز که حاصل از افزایش رشد تولید می‌باشد، بیش از جبران هرروزه بهبود بازدهی، خواهد بود. 

نفت و گاز کانادا ۲۷ درصد کل گازهای گلخانه‌ای کانادا را تولید می‌کند

صنعت نفت و گاز کانادا به عنوان اصلی ترین عامل  منتشر کننده  گازهای گلخانه‌ای  در کشور، که رکورد ۲۷ درصد از کل  انتشار گاز کشوری در سال ۲۰۱۷ را داراست، اغلب به عنوان هدفی برای تذکرات  مبنی بر کاهش اثرات زیست محیطی کانادا تلقی می شود. وقتی  صحبت از اصلاح انتشار گاز های گلخانه در میان باشد، کاهش ردپای  تولیدکنندگان  نفت و گاز لزوماً راحت ترین و در دسترس ترین راه حل نیست؛ بلکه در حوزه هایی مانند حمل و نقل، ساختمان سازی، صنایع سنگین  و کشاورزی که می‌توانند با هزینه اقتصادی پایین تری نسبت به  قطع تولید نفت و گاز همراه باشد، پتانسیل بیشتری برای افزایش بهره وری وجود خواهد داشت. این دقیقا همان هدفی است که مالیات کربن (carbon tax) برای انجام  آن طراحی شده؛ یعنی پیدا کردن  روش های کم هزینه تر برای کاهش گازهای گلخانه‌ای در بخش‌های مختلف. مالیات کربن، مالیات بر سوخت های فسیلی، به ویژه آن‌هایی که توسط وسایل نقلیه موتوری استفاده می شود، برای کاهش انتشار دی اکسید کربن است. پیروزی لیبرال‌ها در انتخابات  به این معناست که مالیات کربن همچنان  روشی اساسی در استراتژی کانادا برای کاهش میزان انتشار گاز های گلخانه‌ای است.

تهیه و تنظیم: انجمن بازرگانی ایران و کانادا

جهت استفاده از خدمات انجمن فرم عضویت را تکمیل کنید و به صدها عضو فعال اقتصادی این انجمن بپیوندید.

بازنشر این مطلب با ارائه منبع رسمی و لینک مستقیم به منبع بلامانع است.