فرقی نمی‌کند که به تازگی کار خود را شروع کرده باشید یا یک کسب و کار قدیمی و باسابقه را مدیریت کنید، در هر صورت داشتن یک پلن بیزینسی آپدیت شده و به روز، برای پیشبرد اهداف آتی کسب و کارتان سودمند خواهد بود. یک دستورالعمل بیزینسیِ متشکل از اهداف، اولویت‌ها، فرصت‌های رشد و پلن بیزینسی کسب و کارتان، به شما کمک می‌کند تا مسیری رو به جلو و موفقیت‌آمیز را برای خود ترسیم کنید.
ایجاد یک پلن بیزینسی برای هر کسب و کاری واجب است. شما باید متفکرانه به مسیر کسب و کار خود بیاندیشید، مهمترین اهداف خود را درنظر بگیرید و روش‌های دستیابی به آنها را پیش‌بینی کنید.
یک پلن بیزینسی منسجم موفقیت شما را تضمین می‌کند و حتی برخی از خلاها و ریسک‌های موجود را آشکار می‌سازد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که کارآفرینانی که کسب و کار خود را با کمک یک پلن بیزینسی مکتوب شروع می‌کنند، نسبت به کسانی که پلن بیزینسی ندارند موفق‌تر عمل می‌کنند.
اگر به عنوان یک صاحب کسب و کار نوپا در حال ایجاد یک راهبرد کلی برای پیشبرد اهداف هستید، یا میخواهید سرمایه گذاران را مجاب کنید و یا حتی برای تعامل با سهامداران نیاز به سند و مدرک دارید، یک پلن بیزینسی همان سند پویایی است که باید با پیشرفت و توسعه کسب و کارتان به طور منظم اهداف و شرایط آن را به روزرسانی و تکمیل کنید.
برخی از صاحبان کسب و کارها، تدوین پلن بیزینسی را یک گام طاقت‌فرسا می‌دانند، اما لزوما اینطور نیست. برای ایجاد بهترین پلن بیزینسیِ ممکن، باید چند گام مختلف برای آن تعیین کرده و سپس یکی یکی آنها را انجام دهید.
هفت گام لازم برای ایجاد یک پلن بیزینسی
1-پروپوزال
محتوای بخش معرفی نامه شما (به جز صفحه جلد و فهرست مطالب) خلاصه اجرایی و مدیریتی کسب و کار شماست. خلاصه اجرایی باید مشخص سازد که کسب و کار شما دقیقا به چه فعالیتی می‌پردازد و شامل موارد زیر می‌شود:
- صنعت و بازار هدف شما
- مزیت رقابتی شما
- نوع کسب و کار شما: مالکیت انحصاری، مشارکتی یا شرکتی ثبت شده
- وضعیت فعلی کسب و کار شما: شرکت استارت-آپی یا سابقه دار
- تجربیات و اعتبار تیم شما
- عملکرد مالی پیش بینی شده
خلاصه اجرایی شما قرار است تاثیرگذار و کاربردی باشد، بنابراین باید واضح و دقیق نوشته شده، توجه خواننده را به خود جلب کرده و آنها را ترغیب به خواندن ادامه مطلب کند. یک قانون کلی وجود دارد که می‌گوید این بخش باید نهایتا در یک صفحه خلاصه شود. از لحاظ ساختاری، خلاصه اجرایی اولین بخش یک پلن بیزینسی محسوب می‌شود اما از آنجا که محتوای آن خلاصه‌ای است از تمام مواردی که قرار است در یک پلن بیزینسی نوشته شود، بسیاری از صاحبان کسب و کارها آن را به صفحه آخر انتقال می‌دهند.
نکات مهمی که باید به عنوان یک صاحب کسب و کار نوپا در نظر بگیرید
آیا در حال راه اندازی یک کسب و کار جدید هستید؟ جفری هرد، مدیر بخش گزارش‌های تجاری و بیزینسی رویال بانک کانادا (RBC) این پیشنهادات را ارائه می‌دهد:
- از آنجایی که شما یک صاحب کسب و کار نوپا محسوب می‌شوید، بانک و سرمایه گذاران بالقوه شما قادر به بررسی سوابق و داده‌های مربوط به اطلاعات گذشته‌تان نخواهند بود. بنابراین پلن بیزینسیتان باید استراتژی‌ها، قابلیت‌ها و دلایل سرمایه گذاری موفقیت آمیز در کسب و کار شما را به وضوح بیان کند.
- پیش بینی‌های مالیِ دقیق و سنجیده شده، بخش مهمی از پلن بیزینسیتان را به خود اختصاص می‌دهد. شما باید ثابت کنید که چگونه می‌توانید بدهی‌هایتان را تامین کرده و درآمدتان را افزایش دهید و علاوه بر آن باید جزئیات هزینه‌های ثابت و متغیر را نیز ارائه دهید.
- در حین تدوین پلن بیزینسی، بر مزیت رقابتی خود تمرکز کنید؛ چه چیزی شما را از سایر کسب و کارها متمایز می‌کند، عوامل کلیدی موفقیت شما چیست، وضعیت تیم و فرصت‌های کاری شما چگونه خواهد بود و در شش تا هجده ماه آینده قرار است بر روی چه اهدافی متمرکز شوید.
2-وضعیت کسب و کار شما
این بخش، جزئیاتِ سابقه و تاریخچه و همچنین خلاصه‌ای کلی از محوریت کسب و کار شما را مشخص می‌سازد؛ برای مثال توضیح می‌دهد که شما چه چیزی می‌‌فروشید و یا اینکه چگونه یک مشکل یا نیاز موجود در بازار را رفع می‌کنید. اگر کسب و کار شما از قبل تأسیس شده است، باید اینطور بنویسید که از کجا شروع کرده و چگونه به موقعیت فعلی رسیده‌اید. اگر در حال راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید هستید، حتماً تحقیقاتی را که از قبل بر روی بازار انجام داده‌اید و یا آزمایش‌هایی که نشان می‌دهد طرح و ایده شما اجرایی و موفقیت آمیز خواهد بود را در این بخش بگنجانید.
علاوه بر اینها باید ترندهای صنعت، چشم انداز رشد و نحوه انطباق کسب و کارتان با شرایط فعلیِ وضعیت بازار را برجسته کنید. شناسایی رقبا و وجه تمایزتان، به شما کمک می‌کند تا جایگاه خود را در صنعت تعیین کنید.
نکاتی برای صاحبان کسب و کارهای باسابقه و پرتجربه
اگر مدیریت یک کسب‌وکار را بر عهده دارید، جاشوا موراوتس، مدیر ارشد بخش روابط، نکات زیر را به شما گوشزد می‌کند:
- طرح کسب و کار شما باید مشخص کند که چه عواملی کسب و کار شما را از دیگران متمایز می‌کند، فعالیتتان در چه حوزه‌هایی کارآمد است (و در چه چیزهایی نیست) و همچنین باید هزینه‌ها، کارایی‌ها، رقبا و اهداف را مشخص سازد.
- پلن بیزینسی شما، به عنوان ابزاری کاربردی برای کمک به تأمین بودجه، باید شامل پیش‌بینی جریان نقدینگی و اهداف تیم مدیریتی، از جمله فرصت‌های توسعه، نحوه افزایش ارزش دارایی و پیش‌بینی نیازهای مربوط به تأمین مالی باشد.
- همانطور که در حال تدوین یا تجدید نظر در پلن بیزینسی خود هستید، تیم حمایتی خود، کانال ارتباطیتان با استعدادها، طرح جانشینی و برنامه خود برای رقابت در یک محیط رقابتی فزاینده را شناسایی کنید.
3-طرح بازاریابی و مارکتینک (میخواهید به چه نقطه‌ای برسید و چگونه به آنجا خواهید رسید)
طرح بازاریابی شما نشان می‌دهد که قرار است چگونه مشتریان خود را به خرید محصولات یا دریافت خدمات ترغیب کنید. بخشی از این فرآیند شامل شناسایی بازار هدف، یعنی گروهی از مشتریان که قصد فروش محصولات به آنها را دارید، می‌شود. این طرح باید موارد زیر را نیز در بر بگیرد:
- محصولات، خدمات و پیشنهادِ فروشِ منحصر به فرد شما: ویژگی محصولات یا خدمات شما چیست و چه چیزی آنها را منحصر به فرد می‌کند؟ خدمات و محصولات شما، چه تفاوتی با آنچه که رقبایتان ارائه می‌دهند دارند؟
- استراتژی قیمت گذاری: تعیین قیمتی که میخواهید به مشتری اراده دهید سخت به نظر می‌رسد، شما باید بتوانید به رقابت با دیگران بپردازید و در عین حال سود معقولی نیز کسب کنید. محاسبه هزینه‌های خود، تخمین سود مشتریان و مقایسه قیمت پیشنهادی خود با دیگران، می‌تواند در رسیدن به قیمت نهایی به شما کمک کند.
- استراتژی فروش و تحویل شما: محصولات یا خدمات شما چگونه به دست مشتریانتان خواهد رسید؟ و هزینه رساندن آن به دست مشتری چقدر خواهد بود؟ چگونه موجودی کالاها و فرآیندِ معاملات و تراکنش‌های خود را مدیریت خواهید کرد؟
- استراتژی تبلیغاتی: در اینجا باید نشان دهید که قرار است چگونه پیشنهادِ فروش منحصر به فردتان را به مشتریان احتمالی خود ارائه دهید. به محتوای پیامی که میخواهید ارسال کنید و یا تاکتیک‌های تبلیغاتی که بیشترین تاثیر را بر مخاطبین خواهد داشت (وب‌سایت، رسانه‌های اجتماعی، ایمیل‌ها، رادیو، مجلات) فکر کنید. فعالیت‌های تبلیغاتی خود را اولویت بندی کرده و بر این اساس بودجه‌ای را برای هر مورد در نظر بگیرید.
4-بخش عملیاتی کسب و کار شما
بخش عملیاتی پلن بیزینسی شما، عملکردهایی را که از نظر فیزیکی برای کسب و کار شما ضروری است، توضیح خواهد داد.
این بخش شامل دو قسمت اصلی می‌شود:
مرحله توسعه: این بخش باید نشان دهد که برای عملیاتی کردن برنامه‌های کسب و کار خود، تا به امروز چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید. بعد از آن شما باید ذکر کنید که از این پس چه کارهایی باید انجام شود و چه مواردی هنوز عملی نشده است.
فرآیند تولید: این بخش، جزئیات عملکردهای روزانه کسب و کار شما، از جمله ساعت کاری، موجودی کالاها، هزینه‌ها و هرگونه جزئیات مربوط به تولید، مانند امکانات، تجهیزات و مواد مورد نیاز را به نمایش می‌گذارد.
5-برنامه ریزی برای تامین مالی و جریان نقدینگی
بخش مالی این فرصت را در اختیار شما قرار می‌دهد تا نشان دهید توان مالی کسب و کار شما چقدر است. نکته حائز اهمیت این است که در مورد هزینه‌ها و درآمدهای پیش بینی شده خود، کاملا واقع بین باشید. در این صورت می‌توانید در کوتاه ترین زمان ممکن، به درستی امنیت مالی کسب و کار خود را ارزیابی کنید.
اگر یک کسب و کار با سابقه را اداره می‌کنید، در این بخش باید سه صورت مالی اصلی را ارائه دهید:
- صورت مالی جریان نقدینگی: این مورد نشان می‌دهد که میزان نقدینگی کسب و کار شما در یک مقطع زمانی به خصوص، چقدر است.
- صورت مالی درآمد: این مورد سود و زیان شما در یک دوره زمانی مشخص را نشان می‌دهد.
- ترازنامه: این مورد از وضعیت مالی کسب و کار شما یک خلاصه کلی ارائه خواهد داد.
برای ارائه این موارد باید هزینه‌های خود را محاسبه کنید: هزینه‌های عملیاتی یک‌باره و مداوم به اضافه درآمد خود.
اگر هنوز کسب و کار خود را راه اندازی نکرده‌اید، فقط می‌توانید هزینه‌های خود را ارائه دهید. اما پیش‌بینی و محاسبه سایر هزینه‌ها نیز مهم است زیرا نشان می‌دهد که برای راه‌اندازی و پیشبرد کسب و کارتان به چه میزان سرمایه اولیه نیاز دارید.
6-منابع انسانی و تیم
برای عملی کردن ایده‌های بزرگ، به تیم‌های بزرگ نیاز خواهید داشت، بنابراین در این بخش به معرفی تیم فعلی خود و همچنین کسانی که ممکن است در آینده برای تکمیل کادر شرکت استخدام شوند، بپردازید. در مورد مهارت‌ها و نقاط قوت خود و سایر افراد تشکیل دهنده تیمتان، اعتبار و سوابق هیئت مشاوران خود (اگر دارید) و شرکای حرفه‌ای که با آنها در ارتباط هستید، صحبت کنید.
همچنین یک نگاه اجمالی به فرآیندهای مربوط به بخش منابع انسانی خود، که به مواردی همچون نیروی کار، طرح جبران خدمات، آموزش و سایر جنبه‌های عملیاتی مدیریت افراد می پردازد، می‌تواند اطلاعات این بخش را کامل‌تر کند.
7-ریسک‌ها، خطرات و نتیجه گیری
هر کسب و کاری با ریسک‌هایی مواجه خواهد بود؛ از این رو بهتر است که از حالا برای مقابله با این ریسک‌ها آماده باشید تا در شرایط اضطراری شما را غافلگیر نکنند. در این بخش، تمام خطرات احتمالی که ممکن است کسب و کارتان با آن مواجه شود، مانند وضعیت اقتصادی، جایگاه رقابتی شما، بیماری یکی از اعضای کلیدی تیم یا دریافتی‌های معوقه، را بگنجانید. سپس باید برنامه‌ریزی خود برای به حداقل رساندن یا رسیدگی به این خطرات را به تفصیل توضیح دهید و نشان دهید که برای مقابله با آنها کاملا آماده می‌باشید.
در بخش نتیجه گیری، اهداف خود را مجدداً بیان کنید. اگر هدف پلن بیزینسی شما تامین مالی است، باید به وضوح توضیح دهید که رقم مورد نیازتان چه قدر است و قصد دارید آن را برای چه مقاصدی استفاده کنید. نتیجه گیری شما نیز باید همچون خلاصه اجرایی ، مختصر و واضح باشد و تأثیر مثبتی بر خواننده بگذارد.
صرف نظر از اینکه کسب و کار خود را به تازگی راه اندازی کرده‌اید یا یک کسب و کار با سابقه را مدیریت می‌کنید، به خاطر داشته باشید که پلن بیزینسی شما یک سند پویاست و باید مرتباً مورد بازبینی قرار گیرد.
جفری هرد، مدیر بخش گزارش‌های تجاری و بیزینسی رویال بانک کانادا (RBC) توصیه می کند:« هر چیزی که فکرش را بکنید تغییر می‌کند، جهان تغییر می‌کند، پس پلن بیزینسی شما نیز باید همراه با همه آنها تغییر کند. پلن بیزینسی سندی نیست که پس از تدوین و نگارش بایگانی شود، سازگاری کلید موفقیت هر کسب و کاری است و اگر مسیرتان ذره‌ای تغییر کند، پلن شما نیز باید متناسب با آن آپدیت شود.»
پلن بیزینسی خود را مرور کنید و اهداف، اولویت‌ها، فضای رقابتی و مدل عملیاتی‌تان را کنار یکدیگر بچینید و از آنها برای رسیدن به بلندپروازی‌هایتان استفاده کنید. اگر بتوانید برنامه‌ریزی و پیش‌بینی میزان فروش را به بخشی از روال کسب و کار خود تبدیل شود، برای اتخاذ تصمیم‌های استراتژیکی که منجر به نتایج مطلوبتان می‌شود، آمادگی بیشتری خواهید داشت. نتیجه‌ی همه اینها چیزی نیست جز اعتماد به نفس بالاتر و انعطاف پذیری بیشتر برای مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌های جدید.
تنظیم: انجمن بازرگانی ایران و کانادا
جهت استفاده از خدمات انجمن فرم عضویت را تکمیل کنید و به صدها عضو فعال اقتصادی این انجمن بپیوندید.
بازنشر این مطلب با ارائه منبع رسمی و لینک مستقیم به منبع بلامانع است.
