تأثیرات تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی بر اقتصاد جهانی و فرصت‌ها برای کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی
جنگ تجاری میان چین و آمریکا در سال ۲۰۲۵ با اعمال تعرفه‌های سنگین ۱۴۵ درصدی از سوی آمریکا بر کالاهای چینی و پاسخ متقابل چین با تعرفه‌های ۱۲۵ درصدی، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصاد جهانی تبدیل شده است. این تنش‌ها، که ریشه در سیاست‌های حمایت‌گرایانه دونالد ترامپ و واکنش‌های تلافی‌جویانه پکن دارد، نه‌تنها بر اقتصاد دو کشور، بلکه بر زنجیره تأمین جهانی، قیمت کالاها، و فرصت‌های تجاری در سراسر جهان تأثیرات عمیقی گذاشته است. این مقاله تحلیلی عمیق به بررسی ابعاد این جنگ تجاری، تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی، و فرصت‌های احتمالی برای کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی تحت حمایت انجمن تجارت کانادا و ایران (CIBA) می‌پردازد.
۱. پیش‌زمینه جنگ تجاری چین و آمریکا
جنگ تجاری میان چین و آمریکا از سال ۲۰۱۸ آغاز شد، زمانی که دونالد ترامپ تعرفه‌هایی را بر کالاهای چینی اعمال کرد تا کسری تجاری آمریکا با چین را کاهش دهد و از تولید داخلی حمایت کند. در سال ۲۰۲۵، این تنش‌ها به اوج خود رسیده است. کاخ سفید در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرد که تعرفه‌های اعمال‌شده بر کالاهای چینی به ۱۴۵ درصد رسیده است، شامل تعرفه ۱۲۵ درصدی جدید و ۲۰ درصد تعرفه قبلی که به بهانه تولید فنتانیل اعمال شده بود. در مقابل، چین تعرفه‌های خود بر کالاهای آمریکایی را به ۱۲۵ درصد افزایش داد، که نشان‌دهنده تشدید بی‌سابقه این درگیری است.
این تعرفه‌ها بخشی از استراتژی گسترده‌تر ترامپ برای فشار بر رقبای تجاری آمریکا، از جمله چین، کانادا، و مکزیک است. او همچنین تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر کالاهای کانادایی و مکزیکی وضع کرده و تهدید به تعرفه‌های بیشتر کرده است. اما تمرکز اصلی این مقاله بر روی درگیری چین و آمریکا و پیامدهای آن است.
۲. ابعاد تعرفه‌ها و واکنش‌های دو طرف
۲.۱ تعرفه‌های آمریکا
آمریکا تعرفه ۱۴۵ درصدی را در چند مرحله اعمال کرد:
- تعرفه پایه ۲۰ درصدی: این تعرفه از قبل بر کشورهایی که متهم به تولید فنتانیل بودند اعمال شده بود.
- افزایش به ۱۲۵ درصد: در ۹ آوریل ۲۰۲۵، ترامپ تعرفه‌ها را برای چین به ۱۲۵ درصد افزایش داد.
- تعرفه نهایی ۱۴۵ درصد: با اضافه شدن تعرفه ۲۰ درصدی قبلی، مجموع تعرفه‌ها به ۱۴۵ درصد رسید.
این تعرفه‌ها شامل طیف گسترده‌ای از کالاها، به‌ویژه لوازم الکترونیکی، باتری‌های خودروهای برقی، و اسباب‌بازی‌ها می‌شود که چین به آمریکا صادر می‌کند. بااین‌حال، برخی کالاها مانند گوشی‌های هوشمند و کامپیوترها به‌صورت موقت از این تعرفه‌ها معاف شده‌اند، اما این معافیت‌ها احتمالاً موقتی هستند .
۲.۲ پاسخ چین
چین در واکنش به این تعرفه‌ها، عوارض کالاهای آمریکایی را به ۱۲۵ درصد افزایش داد که شامل محصولات کشاورزی، دارویی، و نفت می‌شود. پکن همچنین اعلام کرد که اگر آمریکا تعرفه‌های بیشتری اعمال کند، دیگر پاسخی نخواهد داد، اما این موضع‌گیری ممکن است نشانه‌ای از استراتژی صبر برای مذاکرات آینده باشد. چین همچنین شکایتی به سازمان تجارت جهانی ارائه کرده و اقدامات آمریکا را “قلدرمآبانه” و مغایر با قوانین تجارت بین‌المللی خوانده است.
۳. تأثیرات اقتصادی بر دو کشور
۳.۱ تأثیر بر آمریکا
- افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان: تعرفه‌ها هزینه‌های واردکنندگان آمریکایی را افزایش داده و این هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان منتقل شده است. برای مثال، قیمت یک لپ‌تاپ از ۵۷۱ دلار به ۹۶۶ دلار افزایش یافته است.
- کاهش رشد اقتصادی: جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا، هشدار داده که این تعرفه‌ها می‌توانند رشد اقتصادی را کاهش داده و تورم را افزایش دهند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا ممکن است ۱.۱ درصد کاهش یابد و ۷۴۰,۰۰۰ شغل از بین برود.
- نوسانات بازار سهام: بازارهای سهام آمریکا، از جمله داوجونز، اس‌اند‌پی ۵۰۰، و نزدک، افت شدیدی را تجربه کرده‌اند. شاخص داوجونز ۱.۷۳ درصد، اس‌اند‌پی ۵۰۰ حدود ۲.۲۴ درصد، و نزدک ۳.۰۷ درصد کاهش داشته است.
۳.۲ تأثیر بر چین
- کاهش صادرات: صادرات چین به آمریکا، که در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۴۰ میلیارد دلار بود، با تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.
- کاهش رشد اقتصادی: پیش‌بینی می‌شود رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۵ به ۴.۴ درصد برسد، که کمترین میزان در سال‌های اخیر است.
- شوک زنجیره تأمین: شرکت‌های چینی که به بازار آمریکا وابسته‌اند، با افزایش هزینه‌ها و هرج‌ومرج تولیدی مواجه شده‌اند.
۴. تأثیرات بر اقتصاد جهانی
جنگ تجاری چین و آمریکا تبعات گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی داشته است:
- افزایش قیمت کالاها: کالاهای وارداتی از چین، از جمله لوازم الکترونیکی، پوشاک، و اسباب‌بازی، در بازارهای جهانی گران‌تر شده‌اند. برای مثال، قیمت لپ‌تاپ‌ها ممکن است تا ۵۰ درصد افزایش یابد.
- نوسانات بازارهای مالی: بازارهای مالی جهانی، از جمله وال‌استریت و بازارهای اروپایی، با نوسانات شدید مواجه شده‌اند. بدترین هفته بازارهای مالی از سال ۲۰۲۰ ثبت شده است.
- کاهش تجارت جهانی: سازمان تجارت جهانی پیش‌بینی کرده که تجارت جهانی در سال ۲۰۲۵ یک درصد کاهش یابد، در حالی که پیش‌تر رشد ۳ درصدی پیش‌بینی شده بود.
- تأثیر بر کشورهای در حال توسعه: سازمان ملل متحد هشدار داده که این تعرفه‌ها می‌توانند پیامدهای “فاجعه‌بار” برای کشورهای در حال توسعه داشته باشند، به‌ویژه در آفریقا که با کاهش کمک‌های خارجی آمریکا مواجه هستند.
۵. تحلیل انتقادی: آیا تعرفه‌ها به اهداف خود می‌رسند؟
سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ با هدف تقویت تولید داخلی و کاهش کسری تجاری آمریکا اعمال شده‌اند. او معتقد است که این تعرفه‌ها مصرف‌کنندگان را به خرید کالاهای آمریکایی تشویق می‌کند و درآمدهای مالیاتی را افزایش می‌دهد. اما تحلیل‌ها نشان می‌دهد که این سیاست‌ها ممکن است نتیجه معکوس داشته باشند:
- انتقال هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان: برخلاف ادعای ترامپ، هزینه تعرفه‌ها عمدتاً توسط مصرف‌کنندگان آمریکایی پرداخت می‌شود، نه شرکت‌های چینی.
- کاهش اعتماد جهانی: تعرفه‌ها اعتماد به دلار به‌عنوان ارز پایه را کاهش داده و ممکن است کشورهای دیگر را به سمت چین سوق دهد.
- ریسک جنگ تجاری جهانی: بسیاری از کارشناسان، از جمله رئیس سازمان تجارت جهانی، هشدار داده‌اند که این تعرفه‌ها می‌توانند به یک جنگ تجاری جهانی منجر شوند.
از سوی دیگر، چین با وجود کاهش رشد اقتصادی، از این موقعیت برای تبلیغ خود به‌عنوان “قهرمان تجارت آزاد” استفاده کرده و روابط خود با دیگر کشورها را تقویت کرده است. این نشان می‌دهد که تعرفه‌ها ممکن است به جای تضعیف چین، جایگاه جهانی آن را تقویت کنند.
۶. فرصت‌ها برای کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی
در میان این تنش‌ها، کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی تحت حمایت انجمن تجارت کانادا و ایران (CIBA) می‌توانند از فرصت‌های ایجادشده بهره ببرند. در ادامه، فرصت‌ها و استراتژی‌های پیشنهادی بررسی می‌شود:
۶.۱ جایگزینی محصولات چینی در بازارهای جهانی
با افزایش قیمت کالاهای چینی به دلیل تعرفه‌ها، شرکت‌های ایرانیکانادایی می‌توانند به‌عنوان جایگزین وارد بازارهای جهانی شوند:
- محصولات غذایی و کشاورزی: ایران می‌تواند محصولاتی مانند پسته، زعفران، و خرما را تأمین کند. این محصولات می‌توانند در کانادا بسته‌بندی شده و با برند کانادایی به بازارهای آمریکا و اروپا صادر شوند.
- لوازم آرایشی و بهداشتی: مواد اولیه طبیعی مانند عصاره گل محمدی یا روغن آرگان از ایران می‌توانند برای تولید شامپو و کرم در کانادا استفاده شوند و به‌عنوان جایگزین محصولات چینی عرضه شوند.
- مثال عملی: یک شرکت ایرانیکانادایی می‌تواند پسته ایرانی را با برند «Northern Nut» در کانادا بسته‌بندی کند و به سوپرمارکت‌های آمریکایی صادر کند، جایی که تقاضا برای خشکبار به دلیل گرانی محصولات چینی افزایش یافته است.
۶.۲ بهره‌برداری از قرارداد تجارت آزاد کانادا و اوکراین (CUFTA)
در حالی که آمریکا و چین درگیر جنگ تجاری هستند، اوکراین پس از صلح احتمالی در سال ۲۰۲۵ به یک بازار جذاب تبدیل شده است. شرکت‌های ایرانیکانادایی می‌توانند از مزایای CUFTA برای ورود به این بازار استفاده کنند:
- حذف تعرفه‌ها: CUFTA تعرفه‌های ۹۹.۹٪ کالاهای کانادایی را حذف کرده و به شرکت‌های ایرانیکانادایی مزیت رقابتی می‌دهد.
- تقاضای بازسازی: اوکراین به مصالح ساختمانی، تجهیزات کشاورزی، و کالاهای مصرفی نیاز دارد که می‌تواند از ایران تأمین و در کانادا فرآوری شود.
- مثال عملی: یک شرکت ایرانیکانادایی می‌تواند کاشی ایرانی را در کانادا بسته‌بندی کرده و با برند «CanadaBuild» برای پروژه‌های بازسازی اوکراین عرضه کند.
۶.۳ استفاده از نیروی کار ماهر ایرانی
ایران دارای نیروی کار ماهر و ارزان در بخش‌هایی مانند فناوری اطلاعات و تولید است. شرکت‌های ایرانیکانادایی می‌توانند از این مزیت برای توسعه محصولاتی استفاده کنند که جایگزین کالاهای چینی شوند:
- توسعه نرم‌افزار: برنامه‌نویسان ایرانی می‌توانند نرم‌افزارهای لجستیک یا امنیت سایبری را توسعه دهند و با برند کانادایی در بازارهای جهانی عرضه کنند.
- تولید قطعات صنعتی: قطعات صنعتی با هزینه پایین در ایران تولید شده و در کانادا مونتاژ شوند تا با استانداردهای بین‌المللی صادر شوند.
۶.۴ نقش CIBA
انجمن تجارت کانادا و ایران (CIBA) می‌تواند نقش کلیدی در موفقیت این کسب‌وکارها ایفا کند:
- شبکه‌سازی: اتصال شرکت‌ها به توزیع‌کنندگان در آمریکا، اوکراین، و اروپا.
- مشاوره: ارائه مشاوره گمرکی و حقوقی برای اخذ گواهی‌های صادراتی.
- دسترسی به منابع: ارتباط با نهادهای کانادایی مانند Trade Commissioner Service (TCS) و Export Development Canada (EDC) برای تأمین مالی و بیمه صادراتی.
۷. چالش‌ها و راهکارها
۷.۱ چالش‌ها
- نوسانات ارزی: نوسانات دلار و یوان می‌تواند سودآوری را تحت تأثیر قرار دهد.
- رقابت با دیگر کشورها: کشورهایی مانند ترکیه و هند نیز به دنبال جایگزینی محصولات چینی هستند.
- ریسک‌های سیاسی: تنش‌های جهانی ممکن است بازارها را بی‌ثبات کند.
۷.۲ راهکارها
تنوع بازارها: تمرکز بر بازارهای کمتر تحت تأثیر، مانند اوکراین و اتحادیه اروپا.
استفاده از ارزهای پایدار: انجام معاملات با دلار کانادا یا یورو برای کاهش ریسک ارزی.
افزایش کیفیت و برندینگ: ارائه محصولات با کیفیت بالا و برندینگ قوی کانادایی برای رقابت با دیگر کشورها.
۸. در نهایت
جنگ تجاری چین و آمریکا در سال ۲۰۲۵ با تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی، اقتصاد جهانی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. این تنش‌ها قیمت کالاها را افزایش داده، بازارهای مالی را متزلزل کرده، و تجارت جهانی را کاهش داده است. بااین‌حال، برای کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی، این بحران فرصت‌هایی برای جایگزینی محصولات چینی، ورود به بازارهای جدید مانند اوکراین، و بهره‌برداری از نیروی کار ماهر ایرانی فراهم کرده است. انجمن تجارت کانادا و ایران (CIBA) می‌تواند با ارائه حمایت‌های لازم، این شرکت‌ها را در مسیر موفقیت هدایت کند. با مدیریت صحیح چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها، کسب‌وکارهای ایرانیکانادایی می‌توانند در این دوره پرتنش به سودآوری و رشد دست یابند.
تهیه و تنظیم: انجمن بازرگانی ایران و کانادا
جهت استفاده از خدمات انجمن فرم عضویت را تکمیل کنید و به صدها عضو فعال اقتصادی این انجمن بپیوندید.
بازنشر این مطلب با ارائه منبع رسمی و لینک مستقیم به منبع بلامانع است.
