مهم ترین تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی

تفاوت میان ضمانت نامه های بانکی و Letter of Credit

اگر بخواهیم در رابطه با تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی  بگوییم، باید گفت: ضمانت نامه های بانکی و  Letters of Credit (LCs) هر دو اعتمادی را بین طرفین ایجاد می‌کنند که باعث کاهش ریسک‌های عدم پرداخت مبالغ بین خریدار (وارد کننده) و تامین کننده (صادر کننده) می شوند؛ با این حال میان این دو تفاوت هایی جزئی در هدف و کاربردشان در تجارت بین الملل وجود دارد.

ضمانت نامه بانکی و اعتبار اسنادی هر دو از تعهدات تجاری هستند و هر کدام در موارد لزوم به کار می‌روند. مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی نشان می‌دهد هم ضمانت نامه‌های بانکی و هم اعتبار اسنادی با کمی تفاوت، خطر عدم تحقق پرداخت‌های مورد تائید خریدار و تامین‌کننده را کاهش می‌دهند.

ضمانت نامه بانکی چیست؟

برای شناخت تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی باید با تعاریف و کارکردهای هرکدام از آنها آشنا شویم. ضمانت‌نامه بانکی (Bank Guarantee) سندی رسمی و معتبر است که بر اساس آن بانک متعهد می‌شود در صورت مطالبه ذی‌ نفع، مبلغ درج‌ شده در ضمانت‌نامه را پرداخت کند.

این بدان معناست که اگر فرد یا شرکتی که ضمانت نامه برای او صادر شده تحت هر شرایطی نتواند تعهدات خود را سروقت تعیین شده یا کامل انجام دهد، بانک موظف به پرداخت مبلغ تعهد شده به ذی‌نفع است (بیشتر بخوانید: تعهدات پرداخت بانکی).

نکته مهم در ضمانت نامه بانکی این است که فقط توسط شخص یا سازمانی که نامش در ضمانت نامه قید شده قابل ‌استفاده است و نمی‌توان آن‌ها را به شخص دیگری انتقال داد.

اعتبار اسنادی چیست؟

همانطور که پیشتر گفته شد، برای شناخت فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی یا مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی باید با تعاریف آنها آشنا شویم.

فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی از نظر نوع تعهد

یکی از فرق‌ های ضمانت نامه بانکی و اعتبار اسنادی، تعهدات آنها است. برای شناخت فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی آشنایی با قوانین حقوقی و تجاری مهم است. در اعتبار اسنادی، بانک ضامن با ارائه اسنادی که دلالت بر انجام تعهد دارد موظف به پرداخت مبلغ مورد تعهد به ذینفع است اما در ضمانت نامه بانکی، بانک چنانچه کار انجام نشود موظف به پرداخت به ذی‌نفع است.

🔔 جهت کس اطلاعات بیشتر درباره خدمات حقوقی در کانادا مطلب تخصصی آن را مطالعه کنید.

تفاوت ضمانت نامه بانکی و Letter of Credit از نظر نحوه پرداخت

اگر بخواهیم تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی را از نظر نوع پرداخت بررسی کنیم، باز هم باید نوع تعهدات آنها را مورد بررسی قرار دهیم. بعنوان مثال در ضمانت نامه بانکی، بانک تضمین‌کننده قرارداد فقط وقتی ملزم به پرداخت است که یک تخلف صورت گرفته یا تعهدات مالی انجام نشده باشد اما در اعتبار اسنادی بانک با مشاهده مدارک مورد نظر ملزم به پرداخت است.

فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی از نظر محدوده‌‌‌ عملیاتی

اگر بخواهیم در رابطه با تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی از نظر محدوده عملیاتی بگوییم باید گفت ضمانت نامه‌های بانکی هم در قراردادهای داخلی و هم قراردادهای بین‌المللی کاربرد دارند اما اغلب در پیمانکاری داخلی و پروژه‌های خاص بکار می‌روند. نقش بانک نیز در این ضمانت‌ها صرفاً به عنوان تضمین تعهدات طرف مقابل است.

مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی نشان می‌دهد اگرچه ضمانت نامه‌های بانکی کارایی زیادی دارند اما محدودیت‌هایی نیز دارند از جمله اینکه در فضای جغرافیایی خاص یا چهارچوب قوانین محلی بانک صادر کننده هستند و برای یک پروژه یا قرارداد خاص منعقد می‌شوند.

اما در رابطه با اعتبار اسنادی باید گفت این ضمانت نامه بیشتر در امور بین‌المللی کاربرد دارند و از سوی بانک‌های صادر کننده بین‌المللی در کشورهای مختلف مورد قبول است.

مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی در رابطه با محدودیت اعتبار اسنادی نیز نشان می‌دهد اعتبار اسنادی به مدارک تجاری و شرایط مشخص وابسته است فقط در چهارچوب‌های بین‌المللی تنظیم می‌شود.

فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی از نظر بانک صادر‌کننده

اگر بخواهیم در رابطه با تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی از نظر نقش بانک بگوییم نیز باید گفت که در ضمانت نامه‌های بانکی، بانک نقش ضامن را دارد و تعهدش مشروط است. به این معنی که بانک فقط در صورت بروز تخلف یا عدم انجام تعهدات وارد کار می‌شود.

بر همین اساس مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی از نظر بانک صادرکننده ضمانت نامه نشان می‌دهد در این روش ریسک حضور بانک کمتر است چرا که بانک پیش از قبول تعهدات، امکانات مالی مشتری را بررسی می‌کند و این ضمانت بر اساس وثیقه و تعهدات مالی مشتری داده می‌شود.

اما در اعتبار اسنادی بانک صرف نظر از انجام یا عدم انجام تعهدات صورت گرفته بین خریدار و فروشنده و صرفا بر اساس دریافت اسناد مورد نیاز ملزم به پرداخت مبلغ مشخص شده به ذی‌نفع است. در این روش بانک مستقل عمل می‌کند و صرفاً با دریافت مدارک ملزم به پرداخت است.

مسئله مهم این است که در این روش بانک باید صرف نظر از رضایت خریدار و صرفاً با دریافت مدارک معتبر وجه را در اختیار فروشنده قرار دهد.

تفاوت ضمانت نامه های بانکی و LC از نظر تنوع خدمات

برای انتخاب ضمانت نامه بانکی و یا اعتبار اسنادی، شناخت تفاوت ضمانت نامه بانکی و اعتبار اسنادی از نظر تنوع خدمات نیز مهم است. انواع ضمانت نامه بانکی عبارتند از:

انواع اعتبار اسنادی عبارت است از:

• اعتبار اسنادی قابل برگشت
• اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت
• اعتبار اسنادی قابل انتقال
• اعتبار اسنادی رزرو
• اعتبار اسنادی مستند به مدت

مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی از نظر کاربرد

در رابطه با مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی از نظر کاربرد باید گفت در ضمانت نامه بانکی تنوع خدمات بسیار زیاد و پوشش دهنده انواع تضمین‌ها است. ضمانت نامه‌های بانکی در امور تجاری مالیاتی خدماتی مالی و پیمانکاری قابل استفاده هستند و هدف اصلی آنها تضمین اجرای تعهدات در حوزه‌های مختلف است.

اعتبارات اسنادی نیز اگرچه متنوع هستند ولی محدود به انواع تضمین پرداخت در تجارت هستند. تضمین پرداخت وجه در مقابل ارائه مدارک است و هم در امور داخلی و هم در امور بین‌المللی کارایی دارند.

مقایسه ضمانت نامه و اعتبار اسنادی از نظر قوانین حقوقی

در رابطه با فرق ضمانت نامه با اعتبار اسنادی از نظر حقوقی باید گفت، ضمانت نامه‌های بانکی تابع قوانین داخلی بوده و معمولاً تابع قوانین محلی است؛ اما اعتبارات اسنادی بیشتر تحت‌تاثیر قوانین بین‌المللی و استانداردهای UCP600 بوده و باعث یک‌نواختی و تسهیل تجارت بین‌الملل با این اسناد می‌شوند.

تفاوت ضمانت نامه های بانکی و اعتبار اسنادی از نظر هزینه

تفاوت ضمانت نامه و اعتبار اسنادی از نظر ریسک های احتمالی

در رابطه با ریسک‌های احتمالی در ضمانت نامه‌های بانکی باید گفت با توجه به اینکه بانک‌ها قبل از صدور این ضمانت نامه‌ها پیش‌بینی‌های لازم را می‌کنند معمولاً کمتر دچار مشکل می‌شوند. ریسک های احتمالی در ضمانت نامه‌های بانکی را می‌توان شامل موارد ذیل خواند:

• بی‌توجهی بانک به انجام تعهد و تصمیم‌گیری بر اساس مدارک
• سوء استفاده ذی‌نفع با جعل اطلاعات و تقلب در حسن انجام کار
• ضعیف بودن بانک در پرداخت تضمین‌ها
• تاخیر بانک در پرداخت‌ها

در رابطه با ریسک‌های احتمالی اعتبارات اسنادی نیز می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• ریسک انطباق مدارک یعنی بانک می‌تواند با کوچک‌ترین عدم تطبیق از پرداخت سر باز زند.
• ریسک پیچیدگی مدارک یعنی بانک ممکن است مدارک پیچیده‌ای را مطالبه کند و همین موضوع باعث عدم پرداخت شود.
• ریسک تاخیر در پرداخت و در شرایطی پیش می‌آید که بانک به دلیل نقص یا اشتباه در مدارک پرداخت را به تاخیر بندازد.
• اعتبار بانک نیز بسیار مهم است و بانک ضعیف می‌تواند در پرداخت امنیت پرداخت تعلل ایجاد کند.

تفاوت ضمانت نامه های بانکی و LC از نظر مدت اعتبار

بررسی تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی نشان می‌دهد یکی از تفاوت‌های این دو مدت اعتبار است. در ضمانت نامه بانکی مدت اعتبار مشخص است و با توجه به قرارداد یا توافق طرفین بین چند ماه تا چند سال می‌تواند متغییر ‌شود.

در ضمانت نامه بانکی امکان تمدید نیز وجود دارد ولی بستگی به تصمیم بانک دارد. ضمانت نامه‌های بانکی مدت اثر نیز دارند که معمولاً تا پایان مدت اعتبار یا زمان اعلام شده برای اعتبار‌نامه است که با پایان این مدت ضمانت نامه خودبخود باطل می‌شود مگر اینکه تمدید شود.

در اعتبارات اسنادی مدت اعتبار نسبت به ضمانتنامه‌های بانکی کوتاه‌تر است و معمولاً بر اساس مدت زمان ارسال یک کالا بین چند هفته تا چند ماه متغییر است. امکان تمدید اعتبار اسنادی نیز با تایید بانک و طرفین امکان‌پذیر است البته نسبت به ضمانتنامه بانکی پیچیده‌تر است. اعتبارات اسنادی فقط تا پایان مهلت اعتبار آن قابل استفاده است و پس از آن معتبر نیست.

تفاوت ضمانت نامه بانکی و اعتبار اسنادی از نظر مستندات مورد نیاز

• فاکتور تجاری بارنامه
• گواهی مبدا
• بیمه نامه حمل کالا
• لیست بسته‌ها
• تمام مدارک مورد توافق طرفین و بانک‌ها

نکته مهم در تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی این است که این مدارک برای بانک‌ها خیلی مهم بوده و فقط با ارائه دقیق آنها پرداخت انجام می‌شود. این مدارک معمولا تخصصی، دقیق و متنوع هستند و بر اساس مشخصات فنی و تخصصی بررسی می‌شوند.

شباهت ضمانت نامه بانکی و اعتبار اسنادی

تاکنون مطالب مختلفی در رابطه با تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی بیان کردیم اما باید گفت شباهت‌هایی نیز در این رابطه وجود دارد از جمله اینکه در هر دو مورد بانک به عنوان ضامن به مشتری یا ذی‌نفع تعهد می‌دهد.

هر دوی این ضمانت‌ها برای کاهش ریسک تجاری بین فروشنده و خریدار است و موجب اطمینان از معامله می‌شود. در هر دو مورد قرارداد اصلی بین خریدار و فروشنده منعقد می‌شود و بانک فقط به عنوان واسطه عمل می‌کند. در نهایت اینکه در هر دو مورد اسناد قابل انتقال و پشت‌نویسی هستند.

کلام آخر

آشنایی با تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی نشان می‌دهد، ضمانت نامه بانکی و اعتبارات اسنادی از ابزارهای مالی پرکاربرد و معتبر بین‌المللی هستند. این تضمین‌ها امروزه در بسیاری از تبادلات تجاری جهان بکار می‌روند، بسیار مفید و پرکاربرد هستند. تجار با شناخت ابعاد مختلف کارکرد هر کدام از آنها می‌توانند بر اساس نیاز خود از این ضمانت نامه‌ها بهره‌برداری کنند.