بیزینس پلن یکی از مهم ترین نیازهای شما برای راه اندازی و شروع کسب و کار در کاناداست. با هم در این مقاله چگونگي نگارش بیزینس پلن با استاندارد های بین المللی و مورد تاييد دولت کانادا را مرور میکنیم.
آیا کسب و کار خود را به تازگی راه اندازی کرده‌اید؟ یا یک کسب و کار پر سابقه را اداره می‌کنید؟ در هر صورت برای جهت یابی مسیر آینده کسب و کارتان، داشتن یک برنامه کاری به روز، بسیار مفید خواهد بود. به این ترتیب شما به یک دفترچه‌ی راهنما که اهداف، اولویت‌ها و فرصت‌های رشد و ترقیتان را در بر می‌گیرد، دسترسی خواهید داشت. این بیزینس پلن به شما کمک می‌کند تا مسیر موفقیت آینده خود را ترسیم کنید.
نگارش بیزینس پلن، یکی از کارهای مهمی است که همه‌ی کسب و کارها باید نسبت به انجام آن اقدام کنند، این برنامه از شما می‌خواهد که در مورد مسیر پیش‌روی کسب و کار خود فکر کنید، مهم ترین اهداف خود را مشخص کنید و نحوه تلاش برای دستیابی به آنها را در نظر بگیرید.
یک برنامه کاری یکپارچه و استوار، موفقیت شما را تضمین خواهد کرد و حتی ممکن است برخی از شکاف‌ها و ریسک‌های موجود در کسب وکارتان را آشکار سازد. در حقیقت مطالعات نشان می‌دهد، کارآفرینانی که با یک پلن بیزینسی مکتوب کار خود را شروع می‌کنند، نسبت به کسانی که این کار را انجام نمی‌دهند موفق تر عمل خواهند کرد.
ممکن است که شما به عنوان صاحب یک کسب و کار جدید، در حال ایجاد نقشه راهی باشید که بتوانید مطابق با آن پیش بروید؛ یا نیازمند زمینه‌ای برای جذب سرمایه گذاران یا سندی برای مشارکت سهامداران باشید؛ پلن تجاری یک سند کاربردی است که متناسب با پیشرفت کسب و کار، اهداف و شرایطتان، می‌توانید آن را مرتبا به روز کنید.
برخی از صاحبان کسب و کارها فکر می‌کنند که تنظیم و نگارش بیزینس پلن یک قدم سخت و طاقت فرساست، اما در واقع اینطور نیست. تهیه بهترین بیزینس پلن ممکن به این صورت خواهد بود که آن را به مراحل جداگانه تقسیم خواهید کرد و سپس هر یک را در زمان مشخص به انجام می‌رسانید.
هفت مرحله برای کمک به تنظیم و نگارش بیزینس پلن:
1) مقدمه
محتوای بخش مقدماتی پلن تجاری شما (سوای جلد و فهرست مطالب) شامل یک خلاصه اجرایی می‌شود. خلاصه اجرایی‌ای مشخص می‌کند که کسب و کار شما دقیقا قرار است به چه فعالیتی بپردازد و موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- حوزه صنعت و بازار هدف
- وجه تمایز شما و رقبایتان
- مالکیت انحصاری، مشارکتی یا ادغام شده‌ی کسب و کار شما
- وضعیت فعلی کسب و کار شما چگونه است؟ آیا یک استارت آپ هستید یا کسب و کارتان مشغول به فعالیت می‌باشد؟
- تجربه و اعتبار تیم شما
- عملکرد مالی پیش بینی شده شما
خلاصه اجرایی شما باید کارساز، واضح و دقیق باشد، توجه خواننده را به خود جلب کرده و آنها را ترغیب به ادامه خواندن آن کند، یک ایده کاربردی این است که این بخش را در یک صفحه خلاصه کنید. از نظر ساختاری، خلاصه اجرایی اولین قسمتِ بیزینس پلن شما محسوب می‌شود. اما بسیاری از صاحبان کسب و کارها آخرین قسمت پلنشان را به آن اختصاص می‌دهند، زیرا فکر می‌کنند که این بخش خلاصه ای از همه مواردی که به آنها پرداخته اید می‌باشد.
نکات مهمی که به عنوان صاحب یک کسب و کار جدید باید در نظر بگیرید:
آیا در حال راه اندازی یک کسب و کار جدید هستید؟ جفری هرد، مدیر بخش حساب‌های تجاری رویال بانک کاناد (RBC)، نظراتش را در این باره ارائه می‌دهد:
- از آنجا که شما صاحب کسب و کار جدیدی هستید، بانک‌ها و سرمایه گذاران بالقوه شما، به هیچگونه داده و سابقه تاریخی‌ای که امکان بررسی را برایشان فراهم کند، دسترسی نخواهند داشت. بنابراین بیزینس پلن شما باید این امکان را داشته باشد که استراتژی‌ها، قابلیت‌ها و علل موفقیت پروژه شما را به وضوح به نمایش بگذارد.
- پیش بینی‌های مالی دقیق و حساب شده، بخش مهمی از پلن تجاری شما را تشکیل می‌دهند. شما باید نشان دهید که کسب و کارتان از چه طریق قادر به تامین بدهی‌ها و افزایش درآمد خواهد بود، و باید بتوانید با ذکر جزئیات، هزینه‌های ثابت و متغیر را شرح دهید.
- در حین نگارش پلن، بر مزیت رقابتی خود تمرکز کنید. چه عاملی شما را از سایر کسب و کارها متمایز می‌سازد؟ عوامل موثر در موفقیت شما و تیمتان چه خواهد بود؟ در چه حوزه‌هایی قادر خواهید بود که فرصت‌های خوبی را به دست آورید؟ برنامه خود را بر شش تا هجده ماه آتی متمرکز کنید.
2) شرایط کسب و کار
این بخش تاریخچه و خلاصه کسب و کار شما را به تفصیل شرح می‌دهد و مشخص می‌سازد که شما قرار است چه چیزی را به مشتریان بفروشید و یا چگونه می‌خواهید یک مشکل یا نیاز موجود در بازار را حل کنید. اگر کسب و کار شما در حال فعالیت است، باید نشان دهید که تا به اینجای کار، چه مسیری را طی کرده اید، از کجا شروع کرده‌اید و چگونه به نقطه فعلی رسیده‌اید. اگر در حال راه اندازی یک کسب و کار جدید هستید، هرگونه تحقیق یا اقدامات آزمایشی‌ای که از قبل بر روی بازار انجام داده اید را در این بخش بگنجانید، چرا که آنها دوام پذیری و قابل اجرا بودن ایده و طرح شما را تضمین می‌کنند.
علاوه بر این‌ها، در این بخش به روند فعلی صنعت خود، چشم اندازهای رشد و ترقی و چگونگی تناسب کسب و کار شما با شرایط فعلی، نیز اشاره کنید. شناسایی رقبا و آگاهی از نحوه متمایز شدن از دیگران، به تعیین موقعیت و جایگاهتان در صنعت کمک می کند.
نکات مهمی برای صاحبان مشاغل فصلی:
اگر یک کسب و کار با ثبات را اداره می‌کنید، جاشوا موراوتز، مدیر ارشد روابط مشتریان و شرما، این نکات را به شما ارائه می‌دهد:
- برنامه تجاری شما باید مشخص کند که وجه تمایز کسب و کار شما از دیگران در چه چیزی است؟ چه مواردی برایتان کارساز خواهد بود؟(و چه مواردی نخواهد بود) و همچنین هزینه‌ها، بهره وری‌ها، رقبا و اهداف شما چگونه خواهند بود؟
- به عنوان یک ابزار مهم در خصوص کمک به تامین منابع مالی شما، پلن تجاریتان باید شامل پیش‌بینی جریان نقدینگی و اهداف تیم مدیریتی شما باشد. فرصت‌های توسعه، انباشت دارایی و نیازهای تأمین مالی پیش‌بینی شده، بخشی از موارد حائز اهمیت هستند.
- هنگام نگارش یا بازبینی برنامه خود، تیم پشتیبانی و منابع اطلاعاتی با استعداد را مشخص کنید و برای رقابت پذیری خود در یک محیط رقابتی فزاینده برنامه ای را پیش بینی کنید.
3) برنامه بازاریابی: مشخص کنید که می‌خواهید به چه جایگاهی دست یابید و چگونه قرار است که به آنجا برسید
برنامه بازاریابی شما نشان می‌دهد که چگونه می‌خواهید مشتریان خود را ترغیب به خرید محصولات یا خدمات خود کنید. بخشی از این عملکردها شامل شناسایی بازار هدف و گروه مشتریانی است که قصد فروش به آنها را دارید. این بخش باید موارد زیر را نیز در بر بگیرد:
محصولات، خدمات و پیشنهادات فروش منحصر به فرد: محصولات یا خدمات شما چه ویژگی‌هایی را دارا هستند؟ چه عاملی آنها را خاص و منحصر به فرد می‌سازد؟ تفاوت آن با آنچه که رقبا ارائه می‌دهند در چیست؟
استراتژی قیمت گذاری: تعیین قیمتی که می‌خواهید به مشتری ارائه دهید سخت به نظر می‌رسد، چرا که در کنار دستیابی به سود معقول، نیازمندید که قیمت پیشنهادیتان قابل رقابت باشد. مواردی مانند محاسبه هزینه‌های خود، در نظر داشتن سود و مزایای مشتریان و مقایسه پیشنهاد خودتان با دیگران، در قیمت‌گذاری به شما کمک خواهند کرد.
استراتژی فروش و تحویل: محصول یا خدمات شما چگونه به دست مشتریانتان می‌رسد؟ و هزینه آن چقدر خواهد بود؟ چگونه فرآیند پردازش و صورت‌گیری از کالاهای خود را مدیریت خواهید کرد؟
استراتژی تبلیغات و فروش افزایی: شما باید نحوه ارائه پیشنهادات فروشِ منحصر به فرد خود را به مشتریان احتمالیتان توضیح دهید. با فکر کردن به متن پیامی که می‌خواهید برای آنها ارسال کنید و تاکتیک‌های تبلیغاتی دیگری (وب سایت، رسانه‌های اجتماعی، ایمیل‌ها، رادیو، مجلات) که به طور موثرتری به دست مخاطبان شما می‌رسند، شروع کنید. فعالیت‌های تبلیغاتی خود را در اولویت قرار داده و برای آنها بودجه‌ای را کنار بگذارید.
4) عملکردها
بخش عملکردهای بیزینس پلن شما شامل مواردی است که به طور عملیاتی، نیازهای کسب و کار شما را برطرف می‌سازد .
این بخش به دو قسمت طبقه‌بندی می‌شود:
وضعیت روندِ پیشرفت و توسعه شما: این بخش باید نشان دهد که تا به امروز، برای راه اندازی کسب و کار خود چه کارهایی را انجام داده اید و در ادامه نیز چه کارهایی قرار است صورت بگیرد.
فرایند تولید: این بخش شامل جزئیات برنامه کاری و عملکردهای روزانه کسب و کار شما، از جمله ساعت کاری، هرگونه جزئیات مربوط به بخش تولید مانند امکانات، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز، موجودی کالاها، هزینه‌ها و موارد دیگر می‌شود.
5) تامین مالی و برنامه ریزی برای جریان نقدی
بخش امور مالی این فرصت را برای شما فراهم می‌آورد تا توانمندی مالی کسب و کار خود را به نمایش بگذارید. نسبت به هزینه‌ها و درآمد پیش بینی شده خود، واقع بین باشید تا بتوانید سلامت مالی کسب و کار خود را به درستی و در اسرع وقت، ارزیابی کنید.
اگر یک کسب و کار مشغول به فعالیت را اداره می‌کنید، هدف این بخش از بیزینس پلن شما این است که سه صورت مالی اصلی شما را جمع آوری کند:
- صورت مربوط به جریان نقدینگی که دارایی کسب و کار شما را در یک زمان مشخص نشان می‌دهد.
- صورت مربوط به سود و زیان که سود و زیان شما را در یک بازه زمانی نشان می‌دهد.
- صورت مربوط به ترازنامه که یک تصویر و چشم انداز فوریِ مالی از کسب و کار شما است.
برای پیشبرد این بخش، باید هزینه‌های خود، اعم از هزینه‌های اجرایی مقطعی و جاری و همچنین درآمد خود را محاسبه کنید.
اگر هنوز کسب و کار خود را راه اندازی نکرده‌اید، تنها قادر خواهید بود که هزینه‌های انجام شده را محاسبه کنید. به این نکته توجه کنید که در این مرحله محاسبه و جمع آوری صورت حساب‌ها بسیار حائز اهمیت است، زیرا نشان می‌دهد که شما برای راه اندازی کسب و کار خود به چه میزان سرمایه اولیه نیاز دارید.
6) تیمِ شما
پشت هر ایده بزرگ، یک تیم بزرگ قرار گرفته است. این بخش، تیم فعلی شما و پرسنلی که برای تکمیل کادر شرکت ممکن است استخدام کنید را توصیف می‌کند. در مورد مهارت‌ها و نقاط قوت خود و سایر افرادی که تیم شما را تشکیل می‌دهند، صحبت کنید، مشخصات دقیق تیم مدیریتی خود را شرح دهید و مدارک تحصیلی و گواهی نامه‌های هیئت مدیره (در صورت داشتن) و شرکای حرفه‌ای که با آنها ارتباط دارید، مانند وکلا، حسابداران، بانکداران و هر گونه کارشناس و متخصصین را ذکر کنید.
بررسی اجمالی فرایندهای مربوط به منابع انسانی، که به جنبه‌های مختلفی از جمله نیروی کار، جبران خدمات، حقوق و دستمزد، آموزش و سایر جنبه‌های عملیاتی مدیریت پرسنل شما می‌پردازد، می‌تواند این بخش را تکمیل‌تر کند.
7) ریسک‌ها و اهداف
هر کسب و کاری ممکن است که با ریسک‌هایی مواجه شود، بنابراین بهتر است که از همین الان خود را برای ریسک‌ها و خطرات احتمالی آماده کنید، تا در آینده از وقوع آنها شگفت زده نشوید. در این بخش، تمام ریسک‌ها و خطرات احتمالی‌ای که کسب و کار شما ممکن است با آن روبرو شود، مانند مشکلات اقتصادی، قرار گرفتن در فضای سخت رقابتی، بیماری یکی از اعضای اصلی تیم یا دریافت با تاخیر مطالبات را درج کنید. سپس با ذکر جزئیات شرح دهید که برای به حداقل رساندن یا رسیدگی به این ریسک‌ها و خطرات و آمادگی برای مواجهه مستقیم با آنها چه برنامه‌ای را در نظر گرفته‌اید.
در بخش نتیجه گیری، اهداف و مقاصد خود را مجدداً بیان کنید. اگر هدف بیزینس پلن شما تأمین مالی است، باید به طور واضح مشخص کنید که رقم مورد نیاز شما چقدر است و این مبلغ برای چه هزینههایی صرف خواهد شد. نتیجه گیری شما نیز همچون خلاصه اجرایی، باید مختصر و واضح باشد و تأثیر مثبتی را بر خواننده بگذارد.
به خاطر داشته باشید که پلن تجاری شما، یک سند زنده و کاربردی است، چه صاحب یک کسب و کار جدید باشید و چه یک کسب و کار در حال فعالیت، در نظر داشته باشید که باید مرتبا پلن بیزینسی خود را مورد بازنگری قرار دهید.
جفری هرد، مدیر بخش حساب‌های تجاری رویال بانک کاناد (RBC)، توصیه می‌کند: “هر چیزی دچار تغییر می‌شود، از آنجایی که جهان مرتبا تغییر می‌کند، برنامه تجاری شما نیز باید متناسب با آن تغییر کند. پلن بیزینسی سندی نیست که یکبار نوشته شود و برای همیشه ثابت بماند؛ سازگاری کلید موفقیت هر کسب و کاری است و با تغییر مسیر، برنامه کاری شما نیز باید به روز شود.”
یک بار بیزینس پلن خود را مرور کنید تا متوجه شوید که چطور اهداف، اولویت‌ها، فضای رقابتی و مدل‌های عملیاتی، برای تحقق آرزوها و بلند پروازی‌های شما گرد هم آمده‌اند. هرچه قدر بیشتر برنامه ریزی کاری و پیش‌بینی فروش را به بخشی از برنامه روتین خود تبدیل کنید، آمادگی شما برای گرفتن تصمیمات استراتژیکی که کسب و کارتان را به سمت نتایج مورد نظرتان سوق می‌دهد، بیشتر خواهد شد و نتیجه کلی آن دستیابی به اعتماد به نفس و چابکی بیشتر، برای پذیرش چالش‌ها و فرصت‌های جدیدِ نو ظهور خواهد بود.
برای اطلاع از خدمات انجمن بازرگانی ایران و کانادا در حوزه کارآفرینی و ارائه بیزینس پلن با ما در تماس باشید.
